5 ส

วิไลพรรณ ว่าเที่ยง จ.สุรินทร์

5 ส คือพื้นฐานของการดูแลจัดการที่ทำงานหรือสถานประกอบการต่างๆ ให้เป็นระเบียบเรียบร้อย ดูน่าทำงาน

5 ส ประกอบด้วยสะสาง(SEIRI) สะดวก(SEITON) สะอาด (SEISO) สุขลักษณะ (SEIKETSU) สร้างนิสัย (SHITSUKE) ในการทำ 5 ส ให้ประสบความสำเร็จ อันดับแรกการประชาสัมพันธ์ให้ทุกคนเห็นความสำคัญของ 5 ส อย่างทั่วถึง โดยมุ่งเน้นให้ความรู้พื้นฐานของ 3 ส แรกก่อนคือ ส สะสาง สะดวก สะอาด

สะสาง คือการสำรวจ แยกแยะสิ่งของและจัดรวมเป็นกลุ่ม ตามชนิดหรือประเภทของสิ่งของเหล่านั้น พบว่ามีสิ่งที่ไม่ต้องการหรือไม่จำเป็นต้องใช้ ปรากฎให้เห็น และของที่มีอยู่ในคลังเก็บสินค้าที่มากเกินไป สามารถกำจัดออกไปได้

การทำ ส สะสาง

- ถ่ายรูปก่อนลงมือทำ 5 ส เพื่อเก็บบันทึกสภาพปัจจุบัน

- การขจัดของที่ไม่จำเป็นออกจากพื้นที่ทำงาน

- กำหนดระยะเวลาที่ใช้ในการพิจารณาของที่ไม่จำเป็น

- ย้ำเตือนทุกคนทราบก่อนจะถึงกำหนดการทำ ส สะสาง

- แยกของออกเป็นประเภทอย่างหยาบๆ ก่อน แล้วจึงแยกของออกเป็นประเภทย่อยลงไป โดยพิจารณาประโยชน์ใช้สอยของสิ่งของในการแบ่งประเภท

- สะสางอย่างมีขั้นตอนโดยคำนึงถึงความถี่ในการใช้งาน

- เก็บอย่างมีคนดูแล กับ เก็บอย่างไม่มีคนดูแล ต้องแยกให้ออก

- สะสางพื้นที่ใช้เก็บของที่มีคนดูแล

- สะสางของในตู้เก็บของ ในลิ้นชักโต๊ะให้เรียบร้อย

- ใช้ป้ายหรือบอร์ดประกาศเพื่อช่วยในการสะสาง

- กำหนดมาตรฐานการสะสางให้ชัดเจนโดยใช้ความรู้ที่ได้จากการสะสาง

- ในการค้นหาว่า มีอะไรควร สะสางได้บ้าง โดยการมองหาฝุ่น

- ในการค้นหาว่า มีอะไรควร สะสาง ได้บ้างโดยการขจัดสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่ขายไม่ได้แล้ว การทำสะสางให้ได้ดี ต้องมีใบรายงานการตรวจสอบ วัตถุสิ่งของต่างที่ได้มีการทำ ส สะสางแล้ว

สะดวก คือการวางของในที่ที่กำหนดไว้ โดยมีหลักการสำคัญ คือ ของที่จะวางนั้น จะวางที่ไหนและวางอย่างไร จึงจะมีคุณภาพ ประสิทธิภาพและความปลอดภัย (หยิบง่าย หายรู้ ดูงามตา) สิ่งแรกของการทำ ส สะดวก คือ การรู้ปัญหา

เทคนิคการทำ ส สะดวก เพื่อลดการสูญเปล่าที่เกิดจาการค้นหา ช่วยให้เห็นความแตกต่างหรือชนิดของสิ่งของได้ง่าย ในการใช้ประโยชน์จากแผ่นป้ายต่างๆ โดยใช้ตาดูก็สามารถเข้าใจได้

ที่เกิดจากการวางแผนการขนย้ายวัตถุและการจัดวางสิ่งของต่าง การเคลื่อนย้ายอุปกรณ์ เครื่องจักร เครื่องมือต่างๆ ทำให้กระบวนการทำงานเปลี่ยนแปลงได้ การจัดวางของที่ช่วยให้การดูแลรักษาเป็นไปได้ง่าย

สะอาด คือการทำที่ทำงานหรือสถานประกอบการให้อยู่ในสภาพที่ สะอาดหมดจด รวมไปถึงเครื่องจักร เครื่องมือ อุปกรณ์ของใช้ต่างๆ จะต้องไม่สกปรก เลอะเทอะ ต้องกำจัดของที่ไม่จำเป็นออกไปเสียก่อน

การทำ ส สะอาด มี 5 ขั้นตอน

- ทำความสะอาดพื้น กำแพง และหน้าต่าง

- ทาสี ตีเส้น แบ่งเขต พื้นที่รับผิดชอบและทำเครื่องหมายกำหนดจุดวางของต่างๆ โดยให้สอดคล้องกับข้อกำหนดของ ส สะดวกที่วางไว้

- ทำความสะอาดบริเวณที่ทำให้เกิดสิ่งสกปรก

- ทำความสะอาดอุปกรณ์เครื่องมือต่างๆและสำรวจ ตรวจ ภายในของ ระบบน้ำมัน ระบบไฟฟ้า อุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ

- ปฏิบัติจริงตามแผนการและขั้นตอนการดำเนินการตามข้อกำหนดของการ ส สะอาด

- กำหนดวิธี และลำดับขั้นตอนการทำ ส สะอาด

- ทำความสะอาดพื้นที่ ที่ทำความสะอาดได้อยาก

- กำหนดผู้รับผิดชอบที่ชัดเจน

สุขลักษณะ คือ สภาพของสถานประกอบการที่ดี ความสะอาด เป็นระเบียบ เรียบร้อย ความสะดวก มีประสิทธิภาพ ความปลอดภัยในการทำงาน ผลจากการทำส สะสาง สะดวกและสะอาด เรียกว่า ส สุขลักษณะ

การทำ ส สุขลักษณะ

- เขียนคู่มือการคงไว้ซึ่งการทำ ส สุขลักษณะ

- กำหนดให้ชัดเจนถึงเงื่อนไขการทำ ส สุขลักษณะ

- ตรวจสอบการทำ ส สุขลักษณะ ตามกำหนดเป็นระยะๆ

- กำหนดการดูแลรักษาความปลอดภัยให้ชัดเจนและการปฏิบัติของพนักงานจะต้องมีความปลอดภัย

- รักษากฎ ระเบียบของการแต่งกายของพนักงานแต่ละคน

- จะต้องมี คู่มือการทำงาน หรือการจดบันทึกการทำงาน ที่มีไว้ให้ทุกคนถือปฏิบัติเหมือนกัน

- ทำแผนการสร้าง ส ตัวที่ 5 คือ สร้างนิสัย ให้เกิดขึ้นกับพนักงาน

สร้างนิสัย คือการทำสิ่ง 2 สิ่งให้ติดเป็นนิสัยอย่างเคร่งครัดและต่อเนื่อง คือการทำที่ทำงานให้เกิดบรรยากาศที่มี สุขลักษณะ(สุขกาย สุขใจในการทำงาน) และการรักษากฎ กติการ มารยาท ระเบียบ และข้อกำหนดต่างๆในการทำงาน

การทำ 5 ส ต้องมุ่งเน้นที่การควบคุมความปลอดภัยในสถานประกอบการก่อน หลังจากนั้นไปมุ่งเน้นที่การทำให้ที่ทำงานน่าอยู่ มีคุณภาพ มีประสิทธิภาพในการทำงานที่ดี สามารถลดการสูญเปล่าในการทำงานตลอดจนในการลงทุนซื้อเครื่องจักร อุปกรณ์ต่างๆ ซึ่งช่วยให้มีคลังเก็บสินค้าที่มีของไม่มากเกินความจำเป็น สิ่งเหล่านี้ช่วยทำให้ลดต้นทุนการผลิตลงได้ ทำให้หน่วยงานมีความเข้มแข็ง มีคุณภาพในการทำงานอย่างแท้จริง